ماهنامه سیاحت غرب
پیاپی 65 (آذر 1387)

الکساندر سولژنیتسین در سخنرانی پر مخاطب و چالش برانگیز خود (سال1987) در دانشگاه هاروارد آمریکا که در جمع پانزده هزار دانشجوی علاقه مند انجام شد، یاد آوری می کند که معنویت و دین، گمشده انسان امروز است. اکنون مسئولیت انسان در برابر خداوند و جامعه، روز به روز کم رنگ تر و تاریک تر شده و تمامی دستاورد های با شکوه انسان در قلمرو دانش و تکنیک از جمله تسخیر فضا، نمی تواند انسان را از فقر اخلاقی که گریبانش را گرفته، آزاد کند. هیچ کس نمی توانست چنین روزگاری را پیش بینی کند... معنویت ستیزی و دین گریزی مصیبت انسان امروز است. ما بیش از حد به سیاست و حتی اصلاحات اجتماعی دلبسته ایم، اما زندگی معنوی را از یاد برده ایم

استفاده زنان از انواع محصولات آرایشی و زیبایی، سابقه ای بسیار طولانی دارد؛ ولی چنین اقداماتی در یک قرن اخیر، همواره با مخالفت گروه های فمنیست رو به رو بوده است. به دنبال حضور بیشتر زنان در جامعه، آنان مجبور بودند که به گونه ای توجه مردان را به سوی توانمندی های خود جلب کنند و یک هویت جدید زنانه را بنیان نهند. نویسنده با نگاهی به تاریخچه و فراز و نشیب های این صنعت پولساز، معتقد است که زنان باید برای برهم زدن پیش فرض های سنتی در مورد خود، به استفاده از چنین محصولاتی روی آورند! اما آیا چنین رویکردهایی سرانجام به از بین رفتن مرزهای جنسیتی موجود در جوامع و به تبع آن تشدید بسیاری از بحران های اجتماعی و اخلاقی منتهی نخواهد شد؟

آقای گلیز اسلید با انتشار کتاب «ساختن برای نابود کردن؛ تکنولوژی و دور ریختن در آمریکا»، خوانندگان را با تاریخچه شکل گیری صنایع مصرفی و صنعتی ایالات متحده در یک قرن اخیر و رویکردهای تجاری آنها برای گسترش دائمی بازار محصولاتشان، آشنا می کند. در آن سال ها، مدیران صنایع دریافته بودند که باید استراتژی های خود را به گونه ای طراحی کنند که دور ریختن کالاها و تعویض مدل های قدیمی و مدل های جدیدتر، به عنوان یک ارزش پسندیده مطرح شود. بین این رویکردهای اسراف گرایانه و جاه طلبانه، با معیارهای اخلاقی و زیست محیطی و شیوه های توسعه پایدار، چه ارتباطی وجود دارد؟ این سؤالی است که آقای اسلید با نگارش این کتاب جذاب و خواندنی به دنبال پاسخ آن است

بازدید از مدرسه پر سر و صدای «روتنبرگ سنتر» که برای آموزش به دانش آموزان استثنایی توسط یک روان شناس یهودی به نام ماتیو اسراییل در ایالت ماساچوست تاسیس شده، بهانه نگارش این مقاله است. در این مدرسه، از سه دهه پیش با استفاده از یک دستگاه مخصوص، در صورت انجام کاری اشتباه از سوی هر یک از دانش آموزان، یک شوک الکتریکی دو ثانیه ای به مچ ها و یا پاهای وی وارد می شود. البته در پاره ای از موارد از شوک های تنبیهی پیش گیرانه نیز استفاده می شود. نویسنده با اشاره به سایر روش های تنبیهی مورد استفاده نظیر تظاهر به خفه کردن، سیلی زدن، گرسنه نگاه داشتن و یا استفاده از مواد بد بو و بد طعم، معتقد است که در هنگام اجرای تئوری های علمی، باید اصول اخلاقی نیز مورد توجه قرار گیرد تا شاهد چنین روش های غیر انسانی ای نباشیم.

همه به خاطر داریم که در سال 2003 یک بازیکن کامرونی به نام مارک ویوین فوئه، به طور ناگهانی روی چمن استادیوم لیون درگذشت. او قربانی یک لگد کشنده نشده بود. هیچ چیز با او برخورد نکرده بود. فوئه از ضعف مرد. آهنگ بی وقفه جام فدراسیون ها، مسابقه پشت مسابقه، کار او را به پایان رساند اما هیچ کس اشاره ای به این موضوع نکرد.

همراه با گسترش روز افزون صنعت توریسم در سراسر دنیا، توریسم درمانی در کشورهای در حال توسعه توانسته با رشدی غیرمنتظره، به یکی از بخش های مهم بازار گردشگری تبدیل شود. نویسنده با اشاره به دلایلی نظیر قیمت مناسب و کیفیت بالا که توسعه این بخش را با رشدی سریع رو به رو کرده، ارائه خدماتی نظیر جراحی های زیبایی، عمل های جراحی قلب، تغییر جنسیت، سقط جنین، دندان پزشکی، مرگ از روی ترحم و نگهداری از سالمندان را کانون توجه توریسم درمانی در کشورهای در حال توسعه ارزیابی می کند. اما نکته حائز توجه این است که ارائه چنین خدماتی به توریست های مرفه کشورهای ثروتمند، به بهای افزایش قیمت خدمات پزشکی برای مردم بومی، خصوصی سازی بیمارستان ها و کاهش بودجه های درمانی این کشورها صورت می گیرد. بدین ترتیب، برندگان و بازندگان توریسم درمانی چه کسانی خواهند بود؟

به دنبال فروپاشی بلوک شرق و تشکیل اروپای واحد، گسترش نابرابری های اقتصادی و فقدان دولت های مقتدر در بخش های شرقی این قاره، هم اینک در این مناطق، بسیاری از گروه های خلافکار به ویژه در زمینه تجارت اعضای بدن به فعالیت می پردازند. نویسنده با اشاره به فروش گسترده کلیه شهروندان صربستان و رومانی به بیماران ثروتمندی که عموما در اروپای غربی زندگی می کنند، معتقد است که به دلیل وجود فساد در میان مقامات دولتی و مدیران بیمارستان ها و نیروهای پلیس، بازار غیر قانونی تجارت کلیه از رونق بسیار زیادی برخوردار می باشد.

در چند دهه اخیر و با گسترش آزادی های قانونی در حوزه سقط جنین به مادران در هر یک از مراحل عمر نوزاد، بسیاری از زنان و دختران کشورها و ایالت هایی که هنوز در محل اقامتشان، فاقد این آزادی ها هستند، برای سقط روانه کشورهای دیگر می شوند. نویسنده این مقاله با اشاره به اینکه این گونه توریسم از دیرباز وجود داشته، معتقد است که با وجود انبوهی از زنان فقیر و اقلیتی که نمی توانند از این سفرهای خارجی بهره ببرند، چالش های اخلاقی فراروی توریسم سقط جنین، همچنان باقی خواهد ماند.

امروزه وجود تصاویری اغوا گرایانه و وسوسه کننده و البته نامتوازن از زنان و دختران در فیلم های سینمایی و انیمیشن های ویژه کودکان، برای اکثر مخاطبان رسانه ها، به امری پذیرفته تبدیل شده است. نویسنده با اشاره به یافته های یک تحقیق گسترده در این موضوع، معتقد است که این وضعیت نامتوازن در بخش فیلم های ویژه کودکان، سنگ بنای زندگی در چنین دنیایی را برای فرزندان ما فراهم خواهد کرد. خرید آثار مناسب هنری، می تواند به پایان این شرایط تحقیر آمیز و نامتناسب منجر شود.

درست پس از طرح واگذاری میلیون ها متر مربع زمین به صاحبان صنایع خطوط آهن توسط کنگره، رسانه های گروهی نیز با همکاری شرکای خود در کمیسیون ارتباطات فدرال دست به بزرگ ترین دزدی آشکار خود زدند. به زودی بیش از پنج هزار شبکه تلویزیونی، به ارزش هشتاد میلیارد دلار، بخشی از دارایی مؤسساتی خواهد شد که تاکنون نیز مجوز لازم جهت فعالیت در کل تلویزیون آمریکا را داشته اند. عامه مردم در تغییر و تنظیم این گنجینه دیجیتالی که زمانی تحت نظارت علم بود و نه دارندگان کانال های تلویزیونی، هیچ جایی ندارند. ابر رسانه ها، با نفوذ اقتصادی و سیاسی خود به تصاحب کانال های دیجیتالی پرداخته و این یعنی سود بیشتر بدون کوچک ترین زحمتی.

آیا تلویزیون ماهواره ای بر دیدگاه های جهان عرب نسبت به دموکراسی تاثیری مثبتی داشته است؟ بله، و در بعضی جهات فراتر از تصور. نویسنده بر این باور است که ظهور و گسترش شبکه های خبری ماهواره ای، دولت های بسته و بعضا سرکوبگر عرب را وادار به پذیرش میزانی از آزادی اطلاع رسانی و خبر دهی کرده است. اکنون بسیاری از اخبار جهان عرب و دولت های عربی که قبلا امکان پخش نداشت از طریق برخی شبکه های خبری عربی به روی آنتن می رود؛ امری که می تواند در آینده موجب طرح مطالبات جدیدی در جهان عرب از جمله انتخابات آزاد شود

امروزه یکی از ویژگی های جالب توجه برای مسافرانی که رهسپار آمریکا می شوند، افزایش تعداد دختران نوجوان حامله ای است که در اجتماع مشاهده می شوند. البته در فیلم های هالیوودی اخیر هم، شاهد حاملگی سوپراستارهای مؤنث، به دنیا آمدن فرزندانشان و به دنبال آن سرازیر شدن موجی از ثروت و ارتقای شغلی و ارثیه خانوادگی به سوی آنها هستیم. در واقع، به دلیل خود داری اکثر مدارس از پذیرش این دختران، محدودیت های مختلف در برابر سقط جنین و همچنین فقدان مسئولیت پذیری در میان پسران آمریکایی، اکثر این دختران باید به یک زندگی پرمشقت و سیاه تن دهند. پایانی که با فرجام فیلم های هالیوودی، هیچ سنخیتی ندارد

فراتر از بینش مشترک در لزوم دفاع از منافع و مصالح ایالات متحده در جهان، دو نامزد اصلی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اختلاف نظرهای واقعی میان خود را نمایان ساخته اند. آقای جان مک کین مردی است که به گذشته و دوران جنگ سرد تعلق دارد، حال آنکه آقای باراک اوباما در جست و جوی چاره ای برای آشفتگی ها و آشوب هایی است که ژئوپولیتیک جهان را عمیقا دگرگون ساخته است.

اگر همه چیز را خوب مد نظر گیریم، بازار ها خود را منطبق می کنند. قیمت ها بالاخره به هر ترتیبی که باشد، همواره تعادل بین عرضه و تقاضا را در همه بازار ها برقرار می سازند. پارسایی را به حد اعلا برسانیم: این تقابل بین عرضه و تقاضاست که باعث تغییر قیمت ها در هر بازاری است، به شکلی که نهایتا همواره تغییر قیمت ها موفق می شوند، بین مواد عرضه شده و مقدار تقاضا تعادل برقرار سازند. در دوران اخیر هم مجددا «بازار ها» توانایی خود را در این زمینه به نمایش گذاشتند و باید خیلی ترشرو و بد خلق باشیم تا این درس مهم را درک نکنیم که: بازار ها خود را تطبیق می دهند!

کشور کنگو به دلیل دارا بودن معادن ارزشمند فلزات گرانبها، از دیرباز مورد توجه کشورهای غربی بوده است. ابرشرکت های معدنی فعال در این کشور نیز در جهت سود آوری بیشتر، در نیم قرن اخیر علاوه بر حمایت از روی کار آمدن دولت هایی خودکامه و ظالم، از افزایش زد و خوردها در این منطقه پشتیبانی می کنند. اسناد مختلف افشا شده در این زمینه و بروز نسل کشی ها و تجاوزات جنسی و سوء استفاده های شرم آور مختلف از زنان و دختران در جهت پاکسازی نژادی و درهم شکستن روحیه ملی که در بسیاری از نقاط دیگر دنیا نیز رواج داشته، به همراه قتل عام شش میلیون شهروند کنگو در این آشوب ها ظرف ده سال اخیر، باید موجی از آگاهی و مقابله با عوامل به وجود آورنده چنین فجایعی را در میان آمریکایی ها و سایر مردم دنیا فراهم آورد.

حضور گسترده استعمارگران اسپانیایی در شیلی، وجود معادن فلزاتی ارزشمند نظیر مس و طلا و نقره و نمک و گوگرد و روی و قلع و بوراکس، آنان را به استخراج گسترده این ثروت های ارزشمند طبیعی ترغیب کرد، اما به دنبال روش های استحصال مواد معدنی که آسیب های زیست محیطی و انسانی زیادی را فراهم کرده، اینک موجی از فقر و ناامیدی و خشونت، بر کشور پرآشوب شیلی حکمفرما شده است. نویسنده با اشاره به حضور ابرشرکت های چند ملیتی و مخاطره جویانی از سراسر دنیا برای اکتشاف ذخایر باقیمانده موجود در شیلی، یادآور می شود که مرگ صدها هزار کارگر بومی، گسترش انواع بیماری های تنفسی و روی دادن هزاران حادثه مرگبار در هر سال، باید زمینه توجه به توسعه پایدار انسانی و زیست محیطی در بخش اکتشاف و استخراج معادن را برای کشوری که به سلطان مس دنیا مشهور گردیده، فراهم آورد

بنا به نظر سازمان تغذیه و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو FAO) که در ماه ژوئن همایش ویژه ای درشهر رم برگزار می کند، بحران غذایی سی و هفت کشور جهان را تهدید می کند. نهادهای بین المللی در انتظار بدترین وقایع می باشند: بالارفتن شمار شورش ها (که تا کنون در کشور های جنوب چندین کشته بر جای گذاشته اند) و قحطی که می تواند میلیون ها انسان را در بر گیرد. کمک های مالی ای که قرار است انجام گیرد، در مقابل نیاز های موجود ناچیزند. از طرف دیگر، موضوع نقش کشاورزی در توسعه اقتصادی مجددا مطرح است

در سال های اخیر، تعدادی از متخصصان و پژوهش گران مستقل به بررسی رابطه میان تزریق واکسن در کودکان و بروز بیماری هایی نظیر اوتیسم و سرخک پرداخته اند که نتایج این تحقیقات بسیار غیر منتظره بوده است. نویسنده با اشاره به مواد سمی و خطرناک استفاده شده در واکسن ها نظیر فورمالهید، آلومینیوم و بافت های مرده انسانی و حیوانی، معتقد است که دستیابی به یک جامعه سالم و خلاق، در گروی پاسخ دادن به چنین ابهاماتی از سوی شرکت های سازنده این واکسن ها و مدیران دولتی خواهد بود.

انقراض ده ها هزارگونه ارزشمند گیاهی و جانوری در چند دهه اخیر و بر هم خوردن تنوع زیستی در بسیاری از نقاط کره زمین، باید زنگ خطر را برای همه مردم و رهبران دنیا به صدا آورد. بازار پرسود شکار و قاچاق حیوانات وحشی جهت مصارف درمانی، باغ وحش ها و یا نگهداری در منازل، ضعف دولت ها، فقدان قوانین بازدارنده و درآمد زیاد این بخش، از نکاتی است که در این مقاله می خوانیم. بدین ترتیب، ما شاهد بروز فجایع بسیاری در طبیعت هستیم. در این شرایط می توان ادعا کرد که انسان ها آخرین گونه منقرض شده جهان ما خواهند بود

با آشکار شدن آثار مختلف گرمایش جهانی و تغییر آب و هوای کره زمین، بسیاری از مصرف کنندگان به خرید کالاهای سبز و تولید شده با روش های پایدار روی آورده اند. نویسنده معتقد است که زمان آن فرا رسیده، دولت های دنیا با الزام مردم و ابرشرکت ها به انتخاب روش های پایدار و تصویب قوانین کنترلی و نظارتی، این شرایط را تغییر دهند. آیا دولت های روی کار آمده با پشتیبانی ابرشرکت های قدرتمند تخریب گر محیط زیست، سرانجام به تصویب چنین قوانینی تن خواهد داد؟